Размовы пра палітыку. Крытычнае мастацтва Беларусі 10-х.

Паводле міфу дзяржаўнай ідэалогіі сучасная Беларусь – гэта працяг савецкага мінулага, звязаны з уяўленнямі пра моцную незалежную дзяржаву, пра адвечную перамогу над фашызмам, пакой і стабільнасць працалюбівага мірнага народу. Канешне, гэта толькі фасад. За ім хаваецца адладжаны механізм аўтарытарнага капіталізму, карпарацыі, якая ахоплівае ўсю краіну, і якой ужо трэцяе дзесяцігоддзе кіруе нязменны прэзідэнт. Такая сітуацыя абумоўленая ня толькі рэпрэсіўнасцю ўлады, але і яе ўдалым манэўраваннем паміж дзьвума буйнымі палітыка-эканамічнымі сіламі, Брусэлем і Масквой. Мінімальная эканамічная забяспечанасць, падмацаваная кантролем, здольная стрымліваць незадаволенасць электарату.

 
У такіх умовах неафіцыйная беларуская культура ў асноўным ідзе шляхам стварэння альтэрнатыўнага асяродку, у якім замест наўпроставага ўзаемадзеяння з аб’ектам крытыкі часта аддаюць перавагу дыстанцыйнаму выказванню. Палітычнае мастацтва апошніх гадоў не радыкальнае. Яно хутчэй абмяркоўвае склаўшуюся сітуацыю, рэагуе на яркія падзеі, каментуе, задае нязручныя пытанні. З анаго боку, гэта пакідае поле для дыялогу, з іншага – рэдка стварае нейкія значныя медыйныя нагоды. Такая партызанская тактыка шырока распаўсюджаная, у тым ліку сярод тых аўтараў, хто, не прылічваючы сябе да “палітычных” і “крытычных” мастакоў, проста дыстанцыянуецца ад дзяржінстытуцый.

 
Адно з важных пытанняў актуальнага беларускага палітычнага мастацтва, якое ўсё часцей гучыць у працах маладых мастачак і мастакоў, – пераадоленне стэрэатыпнай апазіцыі, некрытычнага сэнсавага падзелу паміж “кепскай дзяржавай” і “добрай дэмакратычнай супольнасцю”. Наменклатура і буйны бізнэс даўно з’ядналіся, што на практыцы ўскладняе нейкую канкрэтную крытыку, але адрасуе яе амаль выключна ўладзе і прэзідэнту. У той жа час альтэрнатывай афіцыйнаму дыскурсу традыцыйна паўстае нацыянал-ліберальны, які сумяшчае патрыятызм і ідэю еўраінтэграцыі. Нават не пазначаная, гэта пазіцыя часта з’яўляецца агульнапрынятай і амаль не абмяркоўваецца. Гэта ў значнай ступені абмяжоўвае патэнцыял мастацтва як сацыяльнай сілы.

 
Мэта гэтай выставы – паказаць выбраныя творы, якія кранаюцца тэмы палітыкі, звярнуцца да розных практык, прадставіць аўтараў з рознымі перакананнямі, з розным палітычным бэкграўндам. Варта зазначыць, што цягам апошніх двух гадоў у краіне абазначылася тэндэнцыя да пераменаў, таксама пачала мяняцца сама мова мастацтва. Тым ня менш, гэтыя працы могуць даць агульнае ўяўленне што да працэсаў і падзеяў, якія адбываліся ў Беларусі ў першай палове 10-х.

 
На выставе прадстаўленыя працы Ўладзіміра Грамовіча, Алесі Жыткевіч, групы “Липовый цвет”, Максіма Сарычава, Антона Сарокіна, Вольгі Сасноўскай, Аляксея Талстова.

 
Куратар Аляксей Талстоў